اطلاعات کليدی در باره محمد خاتمی و وضعيت اقتصادی ايران

محمد خاتمی، رييس جمهور سابق ايران، سرانجام پس از ماه ها حرف و حديث در باره شرکت در انتخابات رياست جمهوری روز يکشنبه، ۲۰ بهمن ماه، نامزدی خود را برای رقابت های ۲۲ خرداد سال ۱۳۸۸ اعلام کرد.

وی پس از مهدی کروبی، دبير کل حزب اعتماد ملی، دومين نامزد اصلاح طلبان است که وارد صحنه انتخابات می شود و احتمال می رود که مير حسين موسوی، نخست وزير سابق ايران، نيز ديگر نامزد اصلاح طلبان در انتخابات رياست جمهوری باشد.

در اين جا برخی از اطلاعات کليدی در باره زندگينامه محمد خاتمی و وضعیت کنونی اقتصاد ايران که چالش اصلی در انتخابات آینده ریاست جمهوری است مورد اشاره قرار می گيرد.

محمد خاتمی: وی در سال ۱۳۲۲ و در خانواده ای مذهبی به دنيا آمد و ارشد ترين فرزند آيت الله روح الله خاتمی، روحانی بلندپايه در شهر اردکان يزد است. هفت فرزند اين روحانی علاوه بر يادگيری ارزش های اسلامی و مذهبی، با مسائل جديد دنيای معاصر از جمله فلسفه و فرهنگ غرب و شرق نيز آشنايی پيدا می کردند.

محمد خاتمی در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ از مخالفان شاه به شمار می رفت و در سال ۱۳۵۶ به عنوان مسئول مرکز اسلامی هامبورگ تعيين شد. با پيروزی انقلاب بهمن ۱۳۵۷ وی به ايران بازگشت و به عنوان نماينده اردکان و ميبد به مجلس شورای ملی (بعد اسلامی) راه يافت.

آقای خاتمی در سال ۱۳۶۰ از سوی آيت الله خمينی، رهبر جمهوری اسلامی، به عنوان نماينده خود در موسسه مطبوعاتی کيهان معرفی شد و در سال ۱۳۶۱ در دولت مير حسين موسوی، نخست وزير سابق ايران، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. وی تا سال ۱۳۷۲ اين سمت را برعهده داشت ولی به دليل فشارهای وارده از سوی مجلس تحت سلطه محافظه کاران از مقام خود استعفاء داد.

محمد خاتمی سپس به عنوان رييس کتابخانه ملی ايران تعيين شد و در سال ۱۳۷۵ به عنوان عضو شورای انقلاب فرهنگی معرفی شد. خاتمی در انتخاباتی که بی سابقه توصيف شد در دوم خرداد ۱۳۷۶ با ۲۰ ميليون رای و جذب آراء ۷۰ درصد شرکت کنندگان در انتخابات به عنوان رييس جمهوری ايران انتخاب شد.

وی در زمان رياست جمهوری خود سختگيری های اجتماعی و فرهنگی را کاهش داد و از تنش در روابط تهران با کشورهای اروپايی و عربی کاست

محمد خاتمی در انتخابات رياست جمهوری سال ۱۳۸۰ نيز شرکت کرد و ۲۲ ميليون رای به دست آورد ولی دوران وی به جدال شديد ميان محافظه کاران و اصلاح طلبان بر سر تغيير وضعيت داخلی و روابط خارجی ايران تبديل شد.

نا اميدی از کند بودن اصلاحات در دوران خاتمی سبب سرخوردگی شديد در ايران شد و به دليل شکاف گسترده در ميان اصلاح طلبان سرانجام با بسيج نيروهای نظامی و اقشار پايين جامعه از سوی محافظه کاران، محمود احمدی نژاد به رياست جمهوری ايران برگزيده شد.

وضعيت اقتصادی ايران :ايران به عنوان کشوری که دارای يکی از بزرگترين ذخاير نفت و گاز جهان است چهارمين صادر کننده بزرگ دنيا در زمينه طلای سياه است.

در حال حاضر تورم در ايران در مرز ۲۶ درصد است و بسياری از تحليلگران می گويد که گرانی و نرخ بالای بيکاری از مسائل عمده در رقابت های انتخاباتی سال ۱۳۸۸ هستند.

صادرات نفت ايران در سال ۲۰۰۸ به رقمی بالغ بر ۸۸ ميليارد دلار رسيد ولی ادامه کاهش قيمت اين محصول در سال آينده شرايط مشابه ای را برای محمد خاتمی چون سال ۱۳۷۶ به دنبال خواهد آورد. زمانی که خاتمی در دوم خرداد روی کار آمد قيمت نفت در ايران زير ۲۰ دلار بود و اکنون نيز قيمت نفت از رقم ۱۴۷ دلار در مردادماه سال جاری به ۳۵ دلار برای نفت ايران رسيده است.

صندوق ذخيره ارزی ايران که دستاورد دولت خاتمی بود و به گفته منتقدان دولت محمود احمدی نژاد، بايد دهها ميليارد دلار در آن وجود داشته باشد اکنون تقريبا خالی شده و بر اساس گزارش بانک مرکزی تنها ۱۵ ميليارد دلار ذخيره دارد که با احتساب بدهی های دولت عملا موجودی آن منفی است.

توليد ناخالص داخلی ايران در سال گذشته ۲۷۱ ميليارد دلار تخمين زده می شود و نرخ رشد اقتصادی نيز ۷.۱ درصد پيش بينی شده است ولی کمی بيش از پنج درصد نرخ رشد تحقق پيدا کرده است.

(در مقاله بعدی به وضعیت رسانه ای نامزدهای اصلاح طلب و سیاست های احتمالی آنها پرداخته می شود.)